GİRİŞ
Çalışmamızda 3065 Sayılı KDV Kanununda yer alan kısmi tevkifat uygulaması ve ihraç kayıtlı teslim hükümleri göz önüne alınarak, kısmi tevkifata tabi malların ihraç kayıtlı teslimi halinde uygulanacak işlemler ele alınacaktır.
1. Tevkifat Uygulaması ile İlgili Genel Bilgiler
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun (KDV) ‘Vergi sorumlusu’ başlıklı 9.maddesinin 1.fıkrasında; ‘‘Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.’’
KDV Uygulama Genel Tebliğinin (I/C-2.1) bölümünde de ‘‘…Vergi alacağını güvence altına almak amacıyla düzenlenen bu madde sadece ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar için öngörülmüş değildir. Maliye Bakanlığı, bunların dışında gerekli gördüğü diğer hallerde de verginin ödenmesinden işleme taraf olanları sorumlu tutabilecektir.
Maddede belirtilen işlemlere taraf olanlar, kendine mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen kişi ve/veya kurumlardır. Bunlar, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten mükellef gibi sorumlu olacaklardır.
KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığınca tevkifat uygulaması kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur. Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir.’’
KDV Uygulama Genel Tebliğinin (I/C-2.1.1.) bölümünde de ‘‘KDV tevkifatı uygulaması, teslim veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil, bu işlemlere muhatap olanlar tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesidir.
‘’Tam tevkifat’’, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının işleme muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesi; ‘’Kısmi tevkifat’’ ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlığınca belirlenen kısmının, işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir.’’
KDV Uygulama Genel Tebliğinin (I/C-2.1.3.3) bölümünde ise kısmi tevkifat uygulanacak teslimler ve oranları asağıda belirtilmiştir:
|
Kısmi Tevkifat Uygulanacak Teslimler
|
Tevkifat Oranı
|
|
Külçe Metal Teslimleri
|
5/10
|
|
Bakır, Çinko, Alüminyum ve Kurşun Ürünlerinin Teslimi
|
5/10
|
|
Hurda ve Atık Teslimi
|
5/10
|
|
Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kağıt, Cam Hurda ve Atıklarından Elde Edilen Hammadde Teslimi
|
9/10
|
|
Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri
|
9/10
|
|
Ağaç ve Orman Ürünlerinin Teslimi
|
5/10
|
Yukarıdaki tabloda örneğin; satıcı mükellef tarafından alıcıya pamuk teslimi yapıldığında teslim bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin 9/10’u alıcı tarafından, 1/10’u ise satıcı tarafından beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
2. İhraç Kayıtlı Teslimlere İlişkin Genel Bilgiler
KDV (11/1-c) maddesi hükümlerine göre;
‘‘İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur. …’’
Yukarıda açıklanan hükümler ele alındığında, İhraç kayıtlı teslimlerde esas olan, imalatçı, ihracatçıya mal teslim ettiğinde ihracatçı bu mal teslimine ilişkin KDV’yi imalatçıya ödemeyecek başka bir deyişle imalatçı, ihracatçıdan mal teslimine ilişkin KDV’yi tahsil etmeyecek, tahsil etmediği bu KDV’yi hesaplanan KDV olarak beyan edecek, vergi dairesi ise imalatçının ödenecek KDV’si çıkması durumunda bu vergiyi ihracatın yapıldığı tarihe kadar tecil edecektir. İhracatın gerçekleşmesinden sonra ise tecil edilen bu vergi terkin edilecektir. Tevkifat işleminin temel özelliği vergiye tabi işlem söz konusu olduğunda hesaplanıp ödenecek KDV’nin tam tevkifatta tamamı alıcı tarafından, kısmi tevkifatta Maliye Bakanlığında belirlenen orandaki kısmı alıcı tarafından, kalan kısmı ise satıcı tarafından (ödenmesi gereken KDV çıkması durumunda) beyan edilip ödenmesidir. Oysa ihraç kayıtlı teslimlerde ihracatçının hiçbir şekide KDV ödemesi söz konusu değildir. Dolayısıyla yukarıdaki tabloda belirtilen malların ihracatçılara tesliminde tevkifat müessesesinin uygulanması söz konusu olmayacaktır.
KDV (11/1-c) maddesinde ‘‘… İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51'inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48'inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir. …’’ denilmiştir.
Dolayısıyla ihracatçılara, kısmi tevkifat kapsamına alınan malların teslimi halinde tevkifat müessesesi çalışmadığı için, ihracatın gerçekleşmemesi halinde yukarıdaki madde hükmünde belirtildiği şekilde işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
